Học tiếng Nhật không phải là lao vào học ngay và luôn rồi mong “một ngày nào đó” mình sẽ giỏi. Ngược lại, bạn cần hiểu và biết những điều sau để có thể lên kế hoạch học tập cụ thể. Chắc chắn rằng với những thông tin sau, việc học tiếng Nhật của bạn sẽ rõ ràng hơn, không còn mông lung hay mù mờ thông tin nữa.
Có mục tiêu rõ ràng
Bước đầu tiền để học tiếng Nhật là tìm hiểu xem mục tiêu “học tiếng Nhật” của bạn là gì. Xem phim Nhật không cần phụ đề? Đọc trơn tru những bài nghiên cứu? Hay để có thể sử dụng thành thạo trong công việc?
Có rất nhiều người muốn học tiếng Nhật nhưng lại ít có kinh nghiệm về học ngoại ngữ. Nếu bạn chưa từng học ngoại ngữ nào, bạn sẽ không thể hình dung được việc học ngoại ngữ gặp nhiều khó khăn như thế nào và biết được những vấn đề gì mình sẽ gặp phải. Vì vậy, hầu hết mọi người từ bỏ ngay từ giai đoạn đầu học ngoại ngữ. Do đó có một mục tiêu rõ ràng là vô cùng quan trọng.
Nếu bạn muốn học giỏi tiếng Nhật, bạn cần xác định được với bạn, như thế nào là “giỏi” tiếng Nhật. Mục tiêu cụ thể, rõ ràng sẽ hữu ích hơn là mục tiêu chung chung.
Ví dụ: Mục tiêu “Tôi muốn đọc được quyển sách “Rừng Na Uy” bản tiếng Nhật” sẽ cụ thể hơn so với mục tiêu là “Tôi muốn đọc được sách viết bằng tiếng Nhật”.
Ngoài ra, bạn cũng nên xác định trình độ tiếng Nhật bạn muốn đạt được trong thời gian tới. Hệ thống đánh giá năng lực Nhật Ngữ được sử dụng phổ biến hiện nay ở Việt Nam là JLPT. Kỳ thi này gồm 5 mức ứng với trình độ từ N1 đến N5. Mức đơn giản nhất là N5 và mức độ khó nhất là N1.
Thành thạo ngoại ngữ hay tiếng Nhật nói riêng là một con đường dài và khó. Mục tiêu càng rõ ràng, cụ thể sẽ giúp bạn định hướng rõ ràng hơn khi học tiếng Nhật.
Tham gia khóa học tiếng Nhật
Tự học không phải là cách tốt nhất để bắt đầu học một ngoại ngữ mới.
Ngôn ngữ là phương tiện để con người giao tiếp với nhau. Bạn khó có thể học nói nếu chỉ tự nói một mình được. Tất nhiên việc học qua đài, qua băng đĩa là tốt, nhưng bắt đầu học tiếng Nhật qua đài, băng, đĩa thì bạn sẽ cảm thấy cô đơn và khó tiếp thu được hơn.
Vì vậy, tham gia khóa học tiếng Nhật là cách để bạn có môi trường để học. Có giáo viên hướng dẫn sẽ giúp bạn có kiến thức nền vững chắc và cơ bản về ngữ pháp, đảm bảo bạn học đúng hướng và sử dụng thời gian học có hiệu quả.
Tìm giáo trình phù hợp
Hiện nay có 3 bộ giáo trình được phổ biến sử dụng hơn cả: Minna no Nihongo, Shin Nihongo và Genki. Mỗi bộ giáo trình đều có điểm yếu, điểm mạnh riêng.
Minna no Nihongo và Shin Nihongo:
- Ưu điểm: từ vựng, bài tập nhiều, phù hợp với nhiều lứa tuổi, tầng lớp
- Nhược điểm: gây khó khăn với người bắt đầu học vì toàn bộ sách đều viết bằng tiếng nhật. Tuy nhiên hiện nay bạn có thể tìm mua cuốn bài dịch và ngữ pháp bằng tiếng Việt hoặc tiếng Anh.
- Đa số các trung tâm Nhật ngữ hiện nay thường dùng giáo trình Minna no Nihongo để giảng dạy cho học viên.
Genki:
- Ưu điểm: sách trình bày và hướng dẫn bằng tiếng Anh, phù hợp với những bạn có vốn tiếng Anh ổn và muốn bắt đầu học tiếng Nhật. Bộ tài liệu đi kèm giáo trình hỗ trợ tốt hơn cho người học.
- Nhược điểm: Khó có thể mua được trọn bộ giáo trình Genki (gồm sách giáo khoa, sách bài tập, đĩa CD, picture card, đáp án bài tập, transcript bài nghe, bộ video). Chi phí mua có giá khoảng 200 USD. Nếu bạn tìm trên mạng thì cũng khó có thể tìm được trọn bộ.
Lên kế hoạch
Bạn nên phân chia thời gian hợp lý để ngày nào cũng học tiếng Nhật. Mỗi ngày học ít thôi cũng được, còn hơn là dồn 1 ngày học vài tiếng trong 1 tuần thì không có hiệu quả.
Mỗi ngày bạn có thể dành khoảng 2 tiếng để học là vừa. Học liên tục trong 3 tuần thì bạn dành 1 tuần để ôn luyện lại kiến thức đã học trong các bài. Vì là ngoại ngữ nên cần ôn luyện nhiều để chúng ta không bỏ xót hay quên đi kiến thức đã học.
Thời gian biểu gợi ý:
- 30 phút ôn và học từ mới. Trong cuốn giáo trình đã đề cập phần bên trên sẽ có khoảng 50 từ mới trong mỗi bài. Mỗi ngày bạn học 10 từ mới. 2 ngày cuối tuần bạn ôn lại 50 từ vựng đã học của những ngày trước.
Bạn hãy dùng file nghe đi kèm với giáo trình để nghe các từ vựng, cách viết và cách phát âm. Nếu bạn có thể tự làm hoặc mua flashcard để học kèm thì càng tốt.
- 30 phút ôn và học Kanji: Kanji là một phần vô cùng quan trọng và cần thiết với những ai học tiếng nhật. Chúng mình gợi ý, bạn có thể dùng sách Kanji Look and Learn (gồm sách học và sách bài tập) để bổ trợ thêm nhé.
Mỗi ngày bạn cũng học 3 từ mới. Sau đó bạn hãy tập viết thật nhiều để quen mặt chữ. Bên cạnh đó, bạn cũng học thêm từ vựng đi kèm với từ Kanji vừa học đó. Nhớ là học xong cuối tuần thì bạn hãy dành thời gian ôn lại nhé.
- 1h học các kỹ năng:
– Thứ 2: học tổng quát về ngữ pháp
– Thứ 3, 4, 5, 6: luyện tập các điểm ngữ pháp của ngày thứ 2. Làm bài tập trong sách giáo khoa và sách bài tập.
– Thứ 7: xem các bài liên quan đến phần Kanji, phần Đọc và Viết trong sách giáo khoa và sách bài tập
– Chủ nhật: luyện nghe qua các đoạn hội thoại ở sách giáo khoa và sách bài tập.
Kết bạn với người Nhật
Ngôn ngữ chính là sự giao tiếp giữa người với người. Khi học tiếng Nhật bạn cũng cần có người để giao tiếp cùng. Kết bạn với những du học sinh Nhật Bản là một ý tưởng hay. Tuy nhiên, kết bạn và trò chuyện với người Nhật bản địa là cách hiệu quả nhất và tạo ra động lực nhiều nhất giúp bạn trau dồi tiếng Nhật.
Bạn có thể sử dụng internet để kết bạn với người Nhật bản địa nếu như không thể nói chuyện trực tiếp với người Nhật tại Việt Nam.
Hạn chế/tránh dùng Romaji
Bạn hãy tậ
p trung học bảng chữ cái Hiragana và Katakana, hạn chế và tránh dùng romaji (hệthống chữ cái Latinh dùng để ký âm tiếng Nhật).
Ở Nhật Bản, romaji chỉ sử dụng để viết tên lên thẻ tín dụng, bài quảng cáo kỳ lạ, hay tên bài hát. Những bạn bắt đầu học tiếng Nhật cần học Hiragana, Katakana và Kanji ngay và luôn.
Tránh dịch ra tiếng Việt quá nhiều
Tiếng Nhật và tiếng Việt là hai loại ngôn ngữ khác nhau về mọi mặt. Nhiều câu nói, đoạn văn… khó có thể dịch ra tiếng Việt chuẩn nghĩa.
Cố gắng dịch mọi thứ bạn học từ tiếng Nhật sang tiếng Việt chỉ nên dùng trong một vài tháng đầu bắt đầu học. Sau đó, bạn nên dần dần loại bỏ dần thói quen dịch này đi.
Nếu lúc nào cũng chỉ chăm chăm dịch sang tiếng Việt, việc học tiếng Nhật sẽ trở nên máy móc, khô khan và làm ảnh hưởng đến bản thân người học. Tương tự như khi học tiếng Anh, bạn có thể luyện nghĩ bằng tiếng Anh trước cho quen thay vì dịch trong đầu sẽ rất lâu sau bạn mới có thể phản xạ lại bằng tiếng Anh được.
Thay vì dịch ra tiếng Việt, bạn hãy hiểu ý nghĩa của các từ, cụm từ, học cách phát âm chính xác và nhớ cách mọi người sử dụng chúng trong những tình huống nào. Chúng sẽ giúp ích bạn nhiều hơn sau này.
Học chính xác các thứ tự nét vẽ chữ Kanji
Thời gian đầu bắt đầu học, bạn nên tạo thói quen học viết chính xác các thứ tự nét vẽ chữ Kanji. Tạo cho mình thói quen viết đúng theo thứ tự từng nét cũng là cách để học kanji hiệu quả hơn, nhớ lâu hơn.
Học từ từ với tâm trạng thoải mái
Rất nhiều bạn tìm hiểu cách học tiếng Nhật “nhanh nhất” và “hiệu quả nhất”. Dù có học nhanh nhất hay hiệu quả nhất thì đích đến cuối cùng vẫn là dùng ngôn ngữ đó để giao tiếp.
Do đó, học ngoại ngữ cần phải có thời gian để thẩm thấu chúng đi kèm với nỗ lực và cố gắng hết sức mình để học. Tuy nhiên, trong thời gian đầu học một ngoại ngữ nào đó, hãy học từ từ và tạo cho mình tâm trạng thoải mái để học nhất.
Học tiếng Nhật không hề dễ dàng. Đích đến khi bạn thông thạo tiếng Nhật là lúc mà bạn sử dụng tiếng Nhật để giao tiếp một cách nhuần nhuyễn. Thà rằng bạn học mỗi ngày 45 phút – 1 tiếng và liên tục trong tuần còn hơn là bạn học 1 ngày 7 tiếng, còn các ngày khác thì không học.
Người ta nghiên cứu và chỉ ra rằng để thành thạo một điều gì đó, nhất là với ngoại ngữ thì bạn cần 10.000 giờ học và thực hành với ngôn ngữ đó để đạt được mức giao tiếp thông thạo.
Vì vậy, bạn hãy phân bổ thời gian học hợp lý với tâm trạng thoải mái nhất nhé.
Tập trung khả năng hồi tưởng, không phải khả năng ghi nhớ
Hầu như các lớp học tiếng Nhật đều chỉ tập trung vào kỹ năng ghi nhớ. Nhớ từ vựng, nhớ Kanji, nhớ mọi thứ. Nhưng đây không phải là cách não chúng ta học cách nhớ thứ gì đó.
Quan trọng hơn cả khả năng ghi nhớ chính là khả năng hồi tưởng:
Cố gắng học 5 từ khác nhau (nên có liên quan với nhau) trong cùng một thời gian.
VD: Bạn học 1 từ vựng, 1 chữ kanji, 1 mẩu ngữ pháp và nghe file nghe. Sau đó, bạn kết hợp sao cho chúng thành một câu hoàn chỉnh và nhắc lại nhiều lần. Cách này hiệu quả hơn so với việc học 10 từ một lúc mà không có liên kết nào.
Mặc dù quá trình này khiến người học cảm giác chậm hơn so với việc học một lúc 10, 20 từ vựng, nhưng khả năng hồi tưởng 1 từ của bạn sẽ cao hơn. Bởi mỗi lần bạn học cách xem từ vựng đó dùng như thế nào cũng là lúc bạn đang “ghim” từ đó vào não sâu hơn, bạn nhớ được từ đó hơn.
Quan trọng không phải bạn nhớ được bao nhiêu từ, bao nhiêu ngữ pháp mà là khả năng hồi tưởng lại từ vựng, ngữ pháp đó của bạn như thế nào.
Tập trung vào điểm yếu
Không ai muốn làm những thứ mà họ không giỏi cả. Kể cả khi học tiếng Nhật cũng vậy. Bạn không giỏi giao tiếp thì bạn cũng ngại học về nó, chỉ tập trung vào ngữ pháp thôi chẳng hạn.
Và nếu cứ để điểm yếu sợ giao tiếp đó tồn tại mãi thì bạn vẫn mãi chỉ biết ngữ pháp thôi, không để làm gì cả.
Mục đích cuối cùng của việc học ngoại ngữ là giao tiếp được, chứ không phải chỉ học ngữ pháp và từ vựng là để đấy.
Do đó, bạn hãy tập trung vào điểm yếu của mình và cải thiện dần nó lên. Kém ngữ pháp thì làm nhiều bài tập về ngữ pháp hơn. Không biết nhiều chữ kanji thì tập trung học chữ kanji nhiều hơn….
Học kanji càng sớm càng nhiều càng tốt
Học 2 bảng chữ cái của Nhật hiragana và katakana đã đủ vật vã với những người mới bắt đầu học rồi. Nhất là khi kanji là một trong những thứ mà hầu hết mọi người học mãi mà không bao giờ kết thúc.
Nhưng giống như phần trên, nếu kanji là điểm yếu của bạn thì hãy tập trung vào chúng và làm chúng không còn cản trở bạn học ngoại ngữ nữa.
Học và biết càng nhiều kanji, bạn học tiếng Nhật càng hiệu quả hơn.
Áp dụng phương pháp SRS (Space Repetition System)
Đây là phương pháp nhắc lại một cách có khoa học và theo khoảng cách. Sau khi học một từ thì từ đó sẽ được đưa vào bộ nhớ ngắn hạn. Một thời gian sau bạn sẽ quên. Nhưng nếu nhắc lại, từ đó sẽ lại được đưa vào bộ nhớ ngắn hạn, lần này dài hơn chút. Như vậy, nếu lặp đi lặp lại nhiều lần, từ đó sẽ dần được đưa vào bộ nhớ dài hạn. Bạn sẽ khó có thể quên được từ đó sau này.
Học ngoại ngữ qua flashcard cũng được phát triển từ hệ thống SRS. Trên tấm thẻ này, bạn viết lên từ mới, cấu trúc ngữ pháp hay thành ngữ muốn học. Sau một thời gian bạn mở ra xem lại.
Có 2 phần mềm bạn có thể sử dụng để học tiếng Nhật theo phương pháp SRS này.
Anki
Các bài học ở trong các thẻ gồm tập hợp từ vựng có 2 mặt trước và sau. Mặt trước có câu hỏi, mặt sau giải thích và câu trả lời.
Bạn tải các bài học gồm các thẻ từ trang chủ Anki, nhập vào Anki và học. Khi học sẽ hiện ra mặt trước của thẻ, bạn trả lời câu trả lời trong đầu rồi chọn “Show Answer”. Nếu đáp án bạn đưa ra nếu không đúng thì chọn “Again” để làm lại, “Good” là hơi nhớ, “Easy” là nhớ. Từ kết quả này, Anki lên lịch học cho từng từ, phù hợp với người học.
Memrise
Ở Memrise, bạn cần chọn đúng từ và viết đúng. Cách học này mất thời gian hơn so với khi học ở Anki, nhưng bạn sẽ nhớ lâu hơn.
Học kanji theo các bộ thủ
Bộ thủ kanji (radicals) trong tiếng Nhật là một cách phân loại ký tự cho việc tìm kiếm. Một bộ thủ là một phần của chữ kanji.
VD: Các chữ kanji liên quan tới nước như 汁 [soup; nước ép], 汚 [bẩn], 泡 [bong bóng, bọt], and 泳 [bơi lội] tất cả đều có thành phấm 3 nét giống nhau có nghĩa là nước nằm bên trái.
Có tất cả 214 bộ thủ trong kanji. Bạn không cần học hết ngay một lúc hết 214 bộ thủ này được. Trẻ em Nhật Bản mất 6 năm học để học kanji. Những người học tiếng Nhật sử dụng trên dưới 10 năm để học kanji. Tuy nhiên, bạn hoàn thể có thể cắt giảm thời gian học kanji này xuống nếu học kanji theo các bộ thủ đồng thời áp dụng các phương pháp ghi nhớ hiệu quả.
Sử dụng kỹ thuật ghi nhớ Mnemonics
Kỹ thuật ghi nhớ Mnemonics là sử dụng mẹo để hồi tưởng, giúp bạn liên kết một thứ có sẵn trong não bạn với thứ bên ngoài (mà cần ghi nhớ). Để làm được điều này, bạn tạo ra những móc nối trong não hoặc sử dụng những câu chuyện đáng nhớ hơn và thêm kiến thức mà bạn muốn nhớ đến vào trong đó.
Khi bạn sử dụng từ viết tắt hay một hình ảnh để hồi tưởng điều gì đó chính là bạn đang sử dụng kỹ thuật ghi nhớ này.
Kỹ thuật ghi nhớ không phải công cụ để bạn học từng chữ tiếng Nhật mà để tạo ra liên kết có thể giúp não bộ nhớ dễ dàng hơn những gì bạn đã học.
“Cứ sai đi vì cuộc đời cho phép”
Khi học ngoại ngữ nói chung hay học tiếng Nhật nói riêng, bạn hãy xác định tâm lý càng sai, càng mắc lỗi nhiều thì bạn càng học được nhiều. Dĩ nhiên sai nhiều, lỗi nhiều thì chẳng dễ chịu chút nào, vừa xấu hổ, vừa ngại ngùng, vừa nản nữa. Nhưng mắc nhiều lỗi, sai nhiều là cách nhanh nhất giúp bạn tiến bộ hơn trong quá trình học tiếng.
Lí do vì:
- Nếu bạn không mắc lỗi sai thì bạn sẽ không biết được giới hạn của bản thân là gì. Bạn cũng không biết được trình độ của mình đang ở đâu.
- Nếu bạn sợ mắc lỗi, bạn sẽ không cố gắng để học hỏi những kiến thức mới. Chỉ khi mắc lỗi con người ta mới học được nhiều điều hơn từ lỗi lầm đó.
- Nếu bạn không sẵn sàng mắc lỗi, bạn sẽ không thực hành nói chuyện bằng tiếng Nhật được với ai. Thực hành nói chuyện bằng ngoại ngữ mình đang học thực sự rất quan trọng.
Khi nói chuyện bằng tiếng Nhật, bạn sẽ hồi tưởng được những gì bạn đã học. Sau đó sẽ nhớ lâu hơn nhờ thực hành trong những tình huống khác nhau.
- Mắc lỗi có nghĩa rằng bạn đang cố gắng. Quan trọng hơn là học hỏi từ những lỗi lầm đó.
