Trong quá trình học tiếng Nhật, dù là học tại trung tâm hay tự học tiếng Nhật tại nhà, bạn sẽ gặp phải một trở ngại to đùng: làm sao để luyện nghe tiếng Nhật hiệu quả? Bạn không ở Nhật và cũng chẳng có nhiều thời gian đầu tư cho việc luyện nghe tiếng Nhật. Làm sao để phản xạ nghe tiếng Nhật tốt hơn?
Khi học tiếng Nhật, đặc biệt là để đi thi JLPT, bạn dễ dàng coi nhẹ việc luyện nghe. Bạn sẽ được khuyên là nên tập trung vào từ vựng và đọc hiểu. Vì sao? Vì hai phần này dễ ăn (từ vựng) và điểm cao (đọc hiểu). Người ta khuyên bạn có luyện nghe cũng không ích gì mấy. Bởi, luyện bao nhiêu cũng khó mà giỏi ngay. Điều này tuy đúng, nhưng đừng vì thế mà bạn bỏ bê phần nghe (choukai) trong tiếng Nhật.
Nhật ngữ Seikai sẽ giúp bạn phân tích các cách luyện nghe tiếng Nhật hiệu quả, để bạn không mắc phải sai lầm ngay từ khi học tiếng Nhật cơ bản.
Phương pháp luyện nghe tiếng Nhật: học thế nào cho đúng?
Tổng quan các bí kíp luyện nghe hiệu quả nhất
2 cách để tự học luyện nghe tiếng Nhật
Bạn có 2 cách học nghe: nghe có chủ đích và nghe vô thức. Nghe có chủ đích là học nghe được cả câu và hiểu chính xác nghĩa câu. Nghe vô thức là cứ bật băng lên chạy và nghe không cần hiểu, bạn có thể làm việc khác trong khi nghe. Thậm chí là bật băng chạy và đi ngủ.
Mục đích của nghe trong vô thức là để bạn quen với nhịp điệu, tốc độ, cách nhấn nhá trong tiếng Nhật. Bạn sẽ thắc mắc rằng liệu nghe vô thức có hiệu quả không khi bạn không hiểu gì hết? Câu trả lời là Có. Nhưng với điều kiện bạn phải luyện song song với nghe có chủ đích để tăng khả năng nghe HIỂU.
Với 2 cách nghe này, bạn có thể dành một lượng thời gian nhất định trong ngày để nghe có chủ đích. Và tranh thủ những lúc “thời gian chết” – tức lúc bạn nấu cơm, giặt đồ, đi tắm, chờ Grab tới đón… để nghe vô thức. Hai cách này đều bổ trợ cho nhau trong quá trình bạn cày lên level nghe hiểu của mình. Hãy down các file mp3 trong sách tiếng Nhật vào điện thoại để có thể tranh thủ nghe khi cần nhé.
Lặp lại không ngừng mỗi ngày
Dù là bất kì kĩ năng nào, khi học ngoại ngữ, điều mấu chốt là bạn duy trì được việc học. Có thể mỗi ngày bạn luyện nghe tiếng Nhật không nhiều, chỉ chừng 30 phút cho nghe có chủ đích. Nhưng nó có hiệu quả rất nhiều khi bạn thực hiện nó mỗi ngày trong 1,2,3…tháng hay cả năm. Điều này tốt hơn hẳn việc hôm nay bạn dành cả ngày học nghe, sau đó 1 tuần sau mới quay lại học nghe. Lúc đó đảm bảo chút phản xạ và số câu ít ỏi bạn nhớ được trong cả ngày của tuần trước đã rơi rụng mất đến 70-90%. Chà, thế là lại thành ra học lại từ đầu vì bạn chẳng nhớ gì mấy, đúng không?
Não bộ con người chỉ nhớ được một thứ trong một khoảng thời gian rất ngắn. Sau một ngày thì lượng kiến thức bạn nhớ được đã giảm xuống nhiều. Hãy học mỗi ngày để bắt trí não bạn ghim những gì đã học thật chắc chắn vào vỏ não. Sau này, bạn sẽ không phải ôn lại mỗi ngày nữa mà chỉ cần ôn theo tuần, theo tháng.
Bắt đầu ngay từ tiếng Nhật cơ bản
Nếu bạn nghĩ khi mới học tiếng Nhật thì chỉ cần tập trung học bảng chữ cái, chữ Kanji và học chắc ngữ pháp, bạn đã nhầm. Để đến khi học lên N3 mới bắt đầu quay sang luyện nghe thì đã muộn. Cả kĩ năng nghe và nói đều cần rèn giũa từ ngay khi bạn học N5. Đây cũng là cách học tiếng Nhật hiệu quả giúp các bạn newbie nhanh nhớ từ mới, chắc ngữ pháp hơn.
Hơn nữa, đây cũng là thời điểm tốt để bạn luyện tiếng Nhật giao tiếp. Học tới N2, mình nhận thấy N5, N4 và N3 chính là giai đoạn có cơ hội được luyện tiếng Nhật giao tiếp nhiều nhất và tốt nhất. Trong thực tế, giao tiếp tốt N3 cũng giúp bạn có thể trò chuyện và hiểu được tiếng Nhật trong cuộc sống hàng ngày rồi. Khi học N2, N1 bạn sẽ phải học một lượng kiến thức từ vựng chữ Hán nhiều gấp bội. Thêm vào đó là luyện đọc những bài văn dài ngoằng. Bạn sẽ rất thiếu thời gian luyện nghe hay nói.
Vì thế, hãy luyện nghe nói ngay từ N5 – khi bạn có rất nhiều thời gian dành cho nhiệm vụ này.
Lập sổ tay ghi chép và luôn mang theo bên mình
Nghe kết hợp cùng nói và viết sẽ giúp bạn tăng thêm khả năng ghi nhớ không chỉ từ vựng mà cả cụm từ, câu nói, cách biểu đạt cảm xúc của người Nhật. Phản xạ tự nhiên cũng từ đó mà thành.
Khi học nghe, hãy luôn luôn chép những mẫu câu, cụm từ hay cách biểu đạt mà bạn hay gặp vào sổ tay/note điện thoại. Để làm gì? Đương nhiên là để ôn lại → nhớ lâu hơn. Nhưng ngoài ra, cuốn bí kíp made by me này còn là trợ thủ đắc lực trong luyện tiếng Nhật giao tiếp cho bạn. Từ những câu chữ đã lưu lại, bạn có thể tạo ra những hội thoại cho chính mình. Đừng ngại việc ngồi lẩm bẩm nói chuyện một mình nhé. Cái gì hiệu quả thì mình cứ làm thôi, kể cả có là cách nghe có vẻ “ngớ ngẩn” đi nữa.
Luyện nghe tiếng Nhật song song với luyện nói
Đừng bao giờ tách rời các kĩ năng khi học ngoại ngữ.
Không phải ngẫu nhiên mà người ta thường nói “nghe nói đọc viết” chứ không phải “nghe đọc nói viết”. Bởi, “nghe” thường đi với “nói”, và “đọc” đi kèm với “viết”. Bạn đọc nhiều thì bạn sẽ bắt chước được cách viết. Bạn nghe nhiều thì bạn bắt chước được cách nói. Và nói nhiều sẽ giúp bạn nhớ được câu nào nói trong hoàn cảnh gì, hiểu được câu nói theo ngữ cảnh. Ví dụ khi ngập ngừng sau câu だって là ý sắp muốn nói gì. Hay những cụm từ được nói với tốc độ tên lửa gặp nhiều mà nghe không ra thường là những cụm gì…
Điều này giúp bạn tạo ra phản xạ tiếng Nhật hiểu ngay khi nghe từ được nói ra, mà không mất thời gian “dịch” trong đầu từ Nhật sang Việt. Khi lên tới các level tiếng Nhật cao, tốc độ nói của băng rất nhanh. Bạn sẽ không thể vừa nghe vừa ngẫm xem câu vừa rồi nghĩa là gì. Như thế, khi não bạn dịch xong câu 1 thì băng đã chạy đến câu 5, 6. Và tới đây thì bạn để lỡ mất kha khá nội dung cuộc hội thoại và… chả hiểu gì nữa.
Học song song nghe nói tiếng Nhật thế nào cho chuẩn?
Với các cấp độ tiếng Nhật cơ bản N5/N4, bạn hãy rèn luyện thật kĩ các phần renshuu bằng cách bật file nghe sau đó không nhìn sách và lặp lại. Mới đầu chưa quen, chưa nhớ có thể nhìn sách đọc câu, đọc chậm. Sau đó hãy luyện cách nghe băng nói và nói theo với tốc độ giống trong băng, không cần nhìn sách. Tiếp theo, với những phần hội thoại (kaiwa), hãy tập tự kể lại toàn bộ cuộc hội thoại sau khi nghe.
Hãy cày nát từng bài nghe trong các sách này. Nghe lần 1 chưa nghe được thì nghe lại. Nghe lại mà vẫn chưa hiểu thì nhìn hội thoại phần đáp án. Gạch chân những cụm nghe mãi không ra. Tra từ mới, tra ngữ pháp mới nếu không hiểu. Hãy đảm bảo bạn hiểu toàn bộ cuộc hội thoại tới mức nghe lần cuối bạn hiểu được bài mà không cần nhìn đáp án nữa. Hãy áp dụng cách này kể cả khi bạn học các sách trình độ cao N3 → N1.
